4-1-2011

 MΠΙΝΑΓΙΑΚ ΣΕΝ

Ο Ινδός γιατρός Μπιναγιάκ Σεν, ειδικός στον τοµέα της  δηµόσιας υγείας και ακτιβιστής, καταδικάστηκε  στις 24 Δεκεµβρίου 2010 σε ισόβια για… ανταρσία. To δικαστήριο τον έκρινε ένοχο,διότι βοήθησε τους µαοϊστές αντάρτες.

Δικαστές, πιόνια του συστήματος, απανταχού της γης, πότε θα πληρώσετε για τα εγκλήματά σας;

________________________________________________________________

1.Και το συμπέρασμα από την ανάγνωση των δύο κειμένων που παραθέτουμε στη συνέχεια; 

Πώς το έλεγε ο...Λουμίδης για τους καφέδες;

 Γιατί;

Επανειλημμένα έχουμε  γράψει πως, όταν οι δημοσιογράφοι υποδύονται τους ιστορικούς ή οι καθεστωτικοί ιστορικοί αναπαράγουν-αντιγράφουν στη συγγραφή της ιστορίας τα «κλασικά» ιστορικά πρότυπα, η Ιστορία κακοποιείται μέχρι βιασμού. Συγκεκριμένα:

Στο πρώτο κείμενο «Η ιστορία ως διασκέδαση», μαθαίνουμε από τον Μ.Π(;) πως «…Συχνά, τέτοιες µικρές ιστορίες αποτελούν περιστατικά που οι ιστορικοί γνωρίζουν, αλλά δεν τους δίνουν έκταση γιατί είναι λεπτοµέρειες µπροστά σε µια ευρύτερη αφήγηση που καλούνται να συνθέσουν…».

Τί να πρωτοσχολιάσει κανείς από τα εισαγωγικά και τί απ΄όλο το κείμενο; Να περιοριστούμε σε δύο… σχολιανά: α. Η "λεπτομέρεια" ενός ιστορικού γεγονότος, ως ιστορικό «αντικείμενο» ,είναι πολλές φορές η "ουσία" του γεγονότος. (Μιλάμε πάντα για τον ιστορικό, που έχει αποστασιοποιηθεί από τα καθεστωτικά ιστορικά στερεότυπα και έχει την ιστορία ως επαγγελματική ενασχόληση και όχι ως προσοδοφόρο επάγγελμα. β. Δουλειά των ιστορικών δεν είναι «η  ευρύτερη αφήγηση που καλούνται να συνθέσουν». Η ιστορία  δεν είναι ΑΛΜΑΝΑΚ ή έστω ιστοριογραφία-χρονογραφία. Είναι μια σύνθετη επιστήμη στο εύρος της οποίας  χωράνε άλλα  «χίλια» επί πλέον «αντικείμενα»-είδη.

2. Στο δεύτερο κείμενο συναντάμε ένα δημοσιογράφο-λογοτέχνη, που ναι μεν ισχυρίζεται ο ίδιος δε θέλει να παραστήσει τον ιστορικό, στην πράξη όμως το κάνει. Γράφει ο Ν.Μανιάτης , που παρουσιάζει το βιβλίο του Χιώτη δημοσιογράφου-λογοτέχνη: «Εδώ τα υποκείµενα της βιωµατικής Ιστορίας και όχι µόνο – ή τόσο – έχουν τον λόγο µακριά από τα συχνά απονευρωµένα και απόµακρα επίσηµα αρχεία, όπως γράφει και στο επίµετρό του ο Στράτος ∆ορδανάς. Εδώ τον λόγο έχει η προφορική Ιστορία, οι προφορικές µαρτυρίες σε τοπικό επίπεδο – αυτό της Χίου – και µάλιστα από έναν ντόπιο συγγραφέα µε θητεία στη λαογραφία, την τεκµηρίωση πηγών για το νησί του αλλά και πετυχηµένη εµφάνιση στο πεδίο της λογοτεχνίας. Ο 39χρονος χιώτης συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης ίδρυσε το Κέντρο Χιακών Μελετών (1997) µε σκοπό την έρευνα, την αρχειοθέτηση, τη µελέτη και τη διάδοση των τεκµηρίων της Χίου, οργανώνει τα ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράµµατα του Κέντρου, διευθύνει το τριµηνιαίο περιοδικό «Πελινναίο» αλλά έχει γράψει και τα µυθιστορήµατα «Ηλιος µε δόντια», «Η δεξιά τσέπη του ράσου», «Ανάµισης ντενεκές» και (πρόσφατα) το «Λαγού µαλλί» (όλα από την «Εστία»). Με το παρόν βιβλίο δεν φιλοδοξεί, καθώς λέει, να λάβει τον τίτλο του ιστορικού, ωστόσο προσθέτει τη δική του ψηφίδα στη µνήµη για την ταραγµένη περίοδο».

Μάλιστα.

΄Εχουμε λοιπόν να παρατηρήσουμε εδώ τα εξής χιλιοειπωμένα και στις ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ: α. Ο δημοσιογράφος ,όταν μεταμφιέζεται σε ιστορικό είναι… «άστα να πάνε».β. Τη βιωματική ιστορία δεν τη γράφουν ούτε  τα άσχετα με τη δουλειά του ιστορικού « υποκείμενα της βιωματικής ιστορίας»,ούτε οι δημοσιογράφοι, που τα «υποκείμενα» τούς διηγούνται το  «ιστορικό υλικό» της ζωής τους. Αυτό το ιστορικό είδος λέγεται ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ .΄Αλλο το ένα ,άλλο το άλλο. Τη βιωματική ιστορία τη συγγράφει επαγγελματίας ιστορικός, ως «υποκείμενο»  ο ίδιος αυτού του είδους της Ιστορίας.

Παράδειγμα: Ο Τερτσέτης δεν είναι (και ας λένε) επαγγελματίας ιστορικός, αλλά απομνημονευματογράφος,όπως του Κολοκοτρώνη και καταγράφει τη «βιωμένη ιστορία» του «στρατηγού»,όπως εκείνος τη διηγήθηκε. Αντίθετα ,ο Ξενοφών που συμμετέχει στο ελληνικό εκστρατευτικό σώμα κατά την εκστρατεία του Κύρου του Νεότερου  εναντίον του αδελφού του Αρταξέρξη  και μετά ηγείται της πορείας  για την επιστροφή στην Ελλάδα («κάθοδος  των Μυρίων»), εξιστορεί τα βιωματικά αυτά γεγονότα  στο έργο του  «Κύρου Ανάβασις».

 Καθαρή, ξεκάθαρη η διαφορά.

                                 ΤΑ ΔΥΟ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ «ΤΑ ΝΕΑ»

1. Η Ιστορία ως διασκέδαση

 Μ.Π.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2011

Η Ιστορία είναι κατ’ αρχήν µια σοβαρή υπόθεση, υπάρχουν όµως και ορισµένα βιβλία που προσπαθούν να το διαψεύσουν. Οχι ότι τα τρία βιβλία του Ρικ Μπέιερ «Συναρπαστικές πολεµικές ιστορίες που δεν ειπώθηκαν ποτέ» (Εκδ. Κλειδάριθµος)δεν είναι «σοβαρά». Απλώς δεν είναι γραµµένα από τη θέση του ιστορικού, είναι γραµµένα µε το βλέµµα του δηµοσιογράφου που έχει ασχοληθεί µε ιστορικά θέµατα και βλέπει τη «διασκεδαστική» πλευρά ακόµα και στις µεγαλύτερες συµφορές, όπως δηλαδή τους πολέµους. Εν πάση περιπτώσει ο Μπέιερ, που έχει συνεργαστεί ως παραγωγός ιστορικών ντοκιµαντέρ µε το History Channel αλλά και µε το National Geographic, βρήκε την κωµική ή κωµικοτραγική πλευρά που ούτως ή άλλως υπάρχει και στις δυσκολότερες καταστάσεις και την ανέδειξε. Εναν γιατρό λ.χ. που «κατά τον αµερικανικό εµφύλιο πόλεµο εφηύρε το πολυβόλο για... να σώσει ζωές». Ή πώς «η παρερµηνεία µίας και µόνο λέξης είναι πιθανόν να οδήγησε στη ρίψη της ατοµικής βόµβας». Συχνά, τέτοιες µικρές ιστορίες αποτελούν περιστατικά που οι ιστορικοί γνωρίζουν, αλλά δεν τους δίνουν έκτασηγιατί είναι λεπτοµέρειες µπροστά σε µια ευρύτερη αφήγηση που καλούνται να συνθέσουν. Για τον απλό αναγνώστη µπορεί να είναι όµως σηµαντικά και πηγές πληροφοριών, αρκεί να µη δίνονται µε τρόπο που αγνοούν εντελώς τα ευρύτερα ζητούµενα.

2. Πέρασµα ελπίδας και θανάτου

Του Δηµήτρη Ν. Μανιάτη

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2011

Πείνα και ανέχεια, νυχτερινές αποδράσεις από τη Χίο, ταξίδια µε καΐκια, Ιερός Λόχος, Μέση Ανατολή και όχι µόνο, στις συναρπαστικές αφηγήσεις που συγκέντρωσε ο Γιάννης Μακριδάκης

Το θαλάσσιο στενό ανάµεσα στη Χίο και τον Τσεσµέ δεν ησύχασε ποτέ.Ποτέ δεν έπαψε να γεννά ελπίδα, να βρέχει την αγωνία και ναρουφά τη ζωή όσων δεν κατάφεραν να το περάσουν. Κι αν σήµερα οι πρωταγωνιστές του «περάσµατος» είναι απελπισµένοι πρόσφυγες από ασιατικές χώρες, η Ιστορία υπήρξε και πιο ταραγµένη –µε άλλους όρους και σε άλλο φόντο.

Είναι τα χρόνια 1941-1945 όταν χιώτες πρόσφυγες και στρατιώτες της Μέσης Ανατολής εγκατέλειψαν το νησί τους κατά τη διάρκεια της γερµανικής κατοχής και βίωσαν τις δικές τους, µικρές και µεγάλες, ιστορίες. Αυτοί που αποβιβάζονταν στα τουρκικά παράλια, στη συνέχεια έφευγαν για να καταταχθούν στον στρατό της Μέσης Ανατολής ενώ οι εκατοντάδες άµαχοι έµεναν εκεί ήσυνέχιζαν για Συρία ή Κύπρο.

Τα ταραγµένα γεγονότα της Κατοχής φωτίζονται στο βιβλίο «Συρµα τένιοι, ξεσυρματένιοι· όλοι» από µία άλλη σκοπιάκαι όχι µετον κλασικό τρόπο και τη µεθοδολο γία της παραδοσιακής καταγραφής και ιστοριογραφίας. Για την ακρίβεια, τα γεγονότα καταγράφονται, συνοψίζονται και παρουσιάζονται µε τη µορφή των βιωµατικών µαρτυριών από τους ίδιους τους εναποµείναντες πρωταγωνιστές τους.Και µπορεί να µένει έξω – συνειδητά – οΕµφύλιος αφού οι µαρτυρίες σταµατούν στην έναρξή του το 1946, η σχηµατική όµως διάκριση«αριστερών - δεξιών» αχνοφαίνεται από την προγενέστερη διάκριση «συρµατένιοι - ξεσυρµατένιοι» και τη στάση των ελλήνων στρατιωτών – και βέβαια πολλών εκτης Χίου – στα κινήµατα του στρατού της Μέσης Ανατολής. Εδώ πολλοί Χιώτες κατέληξαν στα «σύρµατα» λόγω της συµµετοχής τους σε κινήµατα ενάντια στη φασιστική διαπαιδαγώγηση του Στρατού και την αντιµετώπιση των µεταξικών καταλοίπων.

Εδώ τα υποκείµενα της βιωµατικής Ιστορίας και όχι µόνο – ή τόσο – έχουν τον λόγο µακριά από τα συχνά απονευρωµένα και απόµακρα επίσηµα αρχεία, όπως γράφει και στο επίµετρό του ο Στράτος ∆ορδανάς. Εδώ τον λόγο έχει η προφορική Ιστορία, οι προφορικές µαρτυρίες σε τοπικό επίπεδο – αυτό της Χίου – και µάλιστα από έναν ντόπιο συγγραφέα µε θητεία στη λαογραφία, την τεκµηρίωση πηγών για το νησί του αλλά και πετυχηµένη εµφάνιση στο πεδίο της λογοτεχνίας. Ο 39χρονος χιώτης συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης ίδρυσε το Κέντρο Χιακών Μελετών (1997) µε σκοπό την έρευνα, την αρχειοθέτηση, τη µελέτη και τη διάδοση των τεκµηρίων της Χίου, οργανώνει τα ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράµµατα του Κέντρου, διευθύνειτο τριµηνιαίο περιοδικό «Πελινναίο» αλλά έχει γράψει και τα µυθιστορήµατα «Ηλιος µε δόντια», «Η δεξιά τσέπη του ράσου», «Ανάµισης ντενεκές» και (πρόσφατα) το «Λαγού µαλλί» (όλα από την «Εστία»). Με το παρόν βιβλίο δεν φιλοδοξεί, καθώς λέει, να λάβει τον τίτλο του ιστορικού, ωστόσο προσθέτει τη δική του ψηφίδα στη µνήµη για την ταραγµένη περίοδο. Οι συγκλονιστικές µαρτυρίες που συγκέντρωσε –διαβάστε εκείνη µετον τίτλο «Προώθηση» στην οποία ένα νεκρό παιδί ρίχνεται στη θάλασσα κατά τη διάρκεια ταξιδιού προσφύγων στην Κύπρο –θυµίζουν µικρού µήκους ταινίες καιη διατήρηση του γλωσσικού ιδιώµατος ενισχύει το εγχείρηµά του.

2.                       Ο νέος Ούγγρος…. Φύρερ

 Ο νέος νόµος της (ακρο) δεξιάς κυβέρνησης του Βίκτορ Ορµπαν, που ήδη είναι σε ισχύ  µαζί µε την ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης από την Ουγγαρία, προβλέπει την επιβολή προστίµου έως και 750.000 ευρώ σε εφηµερίδες, ιστοσελίδες ή ραδιοτηλεοπτικά δίκτυα «που προσβάλλουν το δηµόσιο συµφέρον, τη δηµόσια τάξη και την ηθική»!

Αλλά, δεν κατάλαβα. Γιατί διαμαρτύρονται τώρα οι Ούγγροι για την κυβέρνησή τους; Μήπως τους την επέβαλαν «έξωθεν» και δεν την επέλεξαν οι ίδιοι; Πάλι ,θα λένε για τον «εξαπατημένο ,τον προδομένο λαό» και άλλα τέτοια  φληναφήματα (διάβαζε φούμαρα);

Κάθε λαός έχει την εξουσία που του αξίζει. Πασίγνωστο.