Το αμερικανικό περιοδικό Forbes, "ερεύνησε" τις δύσκολες δημοσιονομικά εποχές της χώρας μας  και δημοσίευσε πρόσφατα το παρακάτω κείμενο* (παρατίθεται όπως δημοσιεύτηκε στα ελληνικά ΜΜΕ, που σημείωσαν μάλιστα πως οι "χρεοκοπίες έχουν άρωμα Ελλάδας").

 

 

Η "έρευνα"του περιοδικού, πέρα από την απλή ιστορική έκθεση των χρονολογιών χορηγήσεων των δανείων και των χρεοκοπιών, δεν προχώρησε σε βάθος, όσον αφορά τα αίτια των χρεοκοπιών, αλλά και τους λόγους και τη διαδικασία που χορηγήθηκαν τα συγκεκριμένα δάνεια. Ειδικά για τα λεγόμενα "θαλασσοδάνεια" της ελληνικής επανάστασης (1824 και 1825), καθώς και για  εκείνο της ανεξάρτητης  πια Ελλάδας (1832). Η προσέγγιση του θέματος είναι καθαρά δημοσιογραφική και θυμίζει περισσότερο την ανάπτυξη ανάλογων θεμάτων στις σελίδες των  ελληνικών, σχολικών εγχειριδίων, που αποτελούν...πονήματα ευκαιριακών (συνήθως θρησκευόμενων) συγγραφέων ιστορικών θεμάτων με «ανάθεση» από τον εκάστοτε υπουργό της Παιδείας. Θα επιχειρήσουμε στη συνέχεια να  κάνουμε μια συνοπτική αναφορά στις ελλείψεις και τις παραποιήσεις της "έρευνας" του περιοδικού, το οποίο σίγουρα, για να την ολοκληρώσει, θα ζήτησε τη βοήθεια κάποιου ΄Ελληνα καθεστωτικού ιστορικού. Εξ ού και η ανυπαρξία σοβαρής επιστημονικής προσέγγισης.

Τα δάνεια, λοιπόν της επαναστατημένης Ελλάδας στην ουσία απαιτήθηκαν από τους ίδιους τους οπλαρχηγούς και λοιπούς αγωνιστές με πρόσχημα την οικονομική στήριξη- συνέχιση του αγώνα, αλλά με υφέρπουσα την πρόθεση να τα ξεκοκαλίσουν οι πιο επιτήδειοι απ΄αυτούς μαζί με τους "πολιτικούς" προστάτες τους, που "επ-έβλεπαν", οι περισσότεροι εκ του μακρόθεν και ασφαλείς-«άκαπνοι, την εξέλιξη του αγώνα.

Το ίδιο ακριβώς συνέβη και με το δάνειο του 1832. Εκεί φάνηκαν καθαρά πια οι προθέσεις των περισσοτέρων που έλαβαν μέρος στην επανάσταση . Ζητούσαν προκλητικά ,αλλά και με απειλές (τις εφάρμοσαν σε πολλές περιπτώσεις) να τους καταβληθούν συντάξεις και επιδόματα από τα δάνεια αυτά, ως αποζημίωση για την προσφορά τους στην υπόθεση της απελευθέρωσης της πατρίδας. Και δεν ήταν μόνο οι οπλαρχηγοί - καπεταναίοι, οι οποίοι ως επώνυμοι και αναγνωρίσιμοι, λόγω της δράσης τους, απαιτούσαν τη "μερίδα του λέοντος" και χωρίς πιστοποιητικά ή άλλες βεβαιώσεις συμμετοχής στους πολέμους (οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες, όπως εκείνη του Νικήτα Σταματελόπουλου-Νικηταρά). ΄Ηταν και δεκάδες χιλιάδες άλλοι ΄Ελληνες (απλοί κλέφτες και  στρατιώτες, χήρες, ορφανά του πολέμου κ.α), αλλά και ένας μεγάλος αριθμός καιροσκόπων ,που παρουσίαζαν ψεύτικα "ντοκουμέντα" συμμετοχής στον επαναστατικό αγώνα) που ζητούσαν εδώ και τώρα να τους αποζημιώσει η πολιτεία.

Το θέμα, βέβαια, είναι τεράστιο και παρουσιάζεται εδώ ακροθιγώς. Οι καθεστωτικοί ΄Ελληνες και ξένοι ερευνητές, όσων τουλάχιστον έχουμε υπόψη μας τις εργασίες τους, σε καμιά περίπτωση δεν κατάφεραν ως σήμερα να απομονώσουν και να αναπτύξουν αυτόνομα τις αιτίες, τόσο της χορήγησης των δανείων, όσο και της χρεοκοπίας της χώρας. Ως συνήθως, ο ένας αντιγράφει τον άλλο κα αναμηρυκάζουν τα "αυτά".

Με λίγα λόγια τώρα, η βασική αιτία του δανεισμού και των χρεοκοπιών της χώρας είναι τούτη: Ο ελληνικός λαός ουδέποτε στην πορεία της νεότερης ιστορίας του είχε τη δυνατότητα να αυτονομηθεί "ιδεολογικά", πολιτικά, πολιτιστικά από την "Ανατολή". Μέχρι και σήμερα ,παρέμεινε ένας "υπήκοος" της Οθωμανικής αυτοκρατορίας .Το σφιχταγκάλιασμά του αυτό από το καθεστώς των Σουλτάνων και την κουλτούρα των Οθωμανών Τούρκων, καθόρισε αποφασιστικά και μοναδικά σχεδόν τη διαμόρφωση  της συνείδησής του, ως πολίτη και κοινωνικού όντος.  Σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του (κομματική, κοινωνική, οικογενειακή, επαγγελματική, οικονομική, ερωτική ) κουβαλούσε μέσα του τον  υπήκοο της Πύλης  και ταυτόχρονα τον Ορθόδοξο χριστιανό. (Το ένα χειρότερο από το άλλο).΄Ετσι βίωνε και πορευόταν ο ΄Ελληνας την ατομική και εθνική ζωή του. Αυτή η  νοοτροπία-"ιδεολογία" καταγράφηκε ανεξίτηλα πλέον στο ντιενεϊκό του σύστημα γι αυτό και ο σύγχρονος ΄Ελληνας δεν είναι παρά το πιστό αντίγραφο του "Ραγιά" της Τουρκοκρατίας.

Και τότε, λοιπόν, οι ΄Ελληνες "μαζί τα φάγαν τα λεφτά". Πολιτικοί ,στρατιωτικοί και οπαδοί.΄Ολοι μαζί. Οι εξαιρέσεις  σαν αυτή που μνημονεύσαμε του Νικηταρά και του Κολοκοτρώνη (αν κι ο τελευταίος λίγο έλειψε να "κλωτσήσει την καρδάρα  με το γάλα", αλλά συνήλθε νωρίς και παρέμεινε πραγματικό  σύμβολο και όχι μόνο "εθνικό"), είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ο...μέγας, ας πούμε, Μακρυγιάννης με αναμφισβήτητα άριστη συμπεριφορά-προσφορά στη διάρκεια του αγώνα, "κιότεψε" αργότερα στην ελεύθερη πατρίδα και υπαναχώρησε ηθικά-ιδεολογικά. Η συμμετοχή του στην επανάσταση της 3ης Σεπτέμβρη 1843, δεν είναι και τόσο ...δημοκρατική, όπως οι καθεστωτικοί ιστορικοί επινόησαν για λόγους που είναι κατανοητό πως δεν υπάρχει θέση  να αναφερθούν -αναπτυχθούν εδώ.

Ο Καποδίστριας  και μετά τη δολοφονία του η «Διοικητική Επιτροπή»( ο αδερφός του Αυγουστίνος, ο Κολοκοτρώνης και ο Κωλέττης) ,αλλά και  ο ΄Οθωνας, μοίρασαν πολύ ρουσφετολογικό, δανεικό χρήμα στους "οπαδούς". Μπορεί οι δύο  αδελφοί  κυβερνήτες να μην κατασπατάλησαν  τα "γρόσια" για το δικό τους πλουτισμό (αλλά, ούτε και οι Βαυαροί και  ο΄Οθωνας , τουλάχιστον στο μέτρο που τους καταλογίζουν οι στρατευμένοι ιστορικοί) ,τα χάρισαν όμως στους "δικούς" τους. Ξαφνικά, με εκείνα τα δάνεια, βρέθηκαν πολλοί με "κομπόδεμα" και ας είχαν από ελάχιστη ως ανύπαρκτη συμμετοχή στην επανάσταση και άλλοι, παντελώς απόντες, τέθηκαν ακόμα και επικεφαλής επιτροπών ...διανομής των δανείων "από δω κι από κει".

Εν κατακλείδι: Ο ελληνικός λαός είναι όμηρος της νοοτροπίας του Οθωμανού υπήκοου. Τότε και τώρα. Τεμπέλης, κουτοπόνηρος, παρτάκιας,  αρνησίπατρις για το συμφέρον του, τα "παίρνει" απ΄όπου και όπως μπορεί.  ΄Εχει καταντήσει εθνικό του  «σπορ»  και "σύνδρομο", όπως όλοι το ομολογούν, η φοροκλοπή, το ρουσφέτι-μπαξίσι, ο εύκολος "πλουτισμός". ΄Ομως, το ενετελώς αφασικό-αντιφατικό είναι πως ο ίδιος ο κλέφτης των πόρων της χώρας του ,στα λόγια... αποδεικνύεται μέγας πατριώτης ("Ελληνάρας") και παραδοσιακός...Ορθόδοξος χριστιανός . Αυτή η αντίφαση, αυτός ο ...εικοσι-χασμός της προσωπικότάς του (ως πολίτη και ατόμου) είναι και η πρωτογενής αιτία της αυτοκαταστροφής του, σε επίπεδο ατομικό και εθνικό, όπως για παράδειγμα με τις "εθνικές χρεοκοπίες" σαν  τις παλιότερες και τη σημερινή.

 

 

*"Μπορεί η Ελλάδα να βρίσκεται στο κέντρο της κυρίαρχης κρίσης χρέους, έχοντας χρεοκοπήσει πέντε φορές στην ιστορία της, αλλά απέχει πολύ από την κορυφή της λίστας, με τη Βενεζουέλα και το Εκουαδόρ να βρίσκονται στην πρώτη θέση με δέκα χρεοκοπίες η κάθε μία.

Η πρώτη καταγεγραμμένη χρεοκοπία στην ελληνική ιστορία έγινε τον 4ο π.Χ. αιώνα, όταν 13 πόλεις-κράτη της Ελλάδας δανείστηκαν κεφάλαια από τον ναό της Δήλου. Οι περισσότεροι από τους δανειστές δεν κατάφεραν ποτέ να αποπληρώσουν τα δάνεια και ο ναός "έγραψε" απώλειες 80% επί του κεφαλαίου του.

Το πρώτο "επεισόδιο" στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, καταγράφεται στις αρχές του πολέμου ανεξαρτησίας της χώρας και το τελευταίο κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης των αρχών της δεκαετίας του '30.

"Η συνδυασμένη διάρκεια της περιόδου κατά την οποία η Ελλάδα ήταν χρεοκοπημένη στη σύγχρονη εποχή ανέρχεται σε 90 χρόνια, ή περίπου στο ήμισυ της συνολικής περιόδου κατά την οποία η χώρα είναι ανεξάρτητη!" αναφέρει το δημοσίευμα.

Η Ελλάδα έχει κηρύξει χρεοστάσιο πέντε φορές στη σύγχρονη ιστορία της (το 1826, το 1843, το 1860, το 1894 και το 1932). Η πρώτη περίπτωση καταγράφεται στις αρχές της Ελληνικής Επανάστασης και το τελευταίο κατά τη διάρκεια της μεγάλης ύφεσης στις αρχές της δεκαετίας του 1930.

Η Ελλάδα, πάντως, δεν διεκδικεί την πρωτιά όσον αφορά τον αριθμό των χρεοκοπιών. Το Εκουαδόρ και η Βενεζουέλα, με δέκα χρεοκοπίες η καθεμία, είναι σε αυτό τον τομέα οι αδιαμφισβήτητες "πρωταθλήτριες" χώρες.

Στο έλεος των τοκογλύφων

Ο πόλεμος για την ανεξαρτησία της Ελλάδας ξεκίνησε το 1821 και στόχο είχε τον τερματισμό της οθωμανικής κυριαρχίας. Το 1824 εξασφαλίστηκε από το Χρηματιστήριο του Λονδίνου δάνειο ύψους 472.000 στερλινών, προκειμένου να συνεχιστεί ο αγώνας. Η προσφορά υπερκαλύφθηκε, και από τους αγοραστές απαιτήθηκε να καταβάλουν μόνο το 10% της τιμής αγοράς, με την υπόσχεση ότι θα καταβάλουν το υπόλοιπο αργότερα. Επιπλέον δάνειο ύψους 1,1 εκατομμυρίου στερλινών χορηγήθηκε το 1825.

Το δυστύχημα σε ό,τι αφορά αυτά τα δύο δάνεια ήταν ότι οι κερδοσκόποι και οι μεσάζοντες στο Λονδίνο καρπώθηκαν το μεγαλύτερο μέρος των ποσών προτού η Ελλάδα λάβει τα κεφάλαια. Ένα άλλο θέμα ήταν ότι ο πόλεμος για ανεξαρτησία μετατράπηκε σύντομα σε εμφύλια σύρραξη, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζει κανείς ποιος θα έπρεπε τελικά να παραλάβει αυτά τα κεφάλαια.

Τόκοι δεν καταβλήθηκαν ποτέ στους ομολογιούχους των δύο αυτών δανείων και η αξία των ομολόγων σταδιακά μειώθηκε σε ένα κλάσμα της ονομαστικής τιμής. Μόλις το 1878 η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε να προχωρήσει σε διακανονισμό των δανείων, που μέχρι τότε και με τους συσσωρευμένους τόκους είχαν ξεπεράσει τα 10 εκατομμύρια στερλίνες.

Το 1832 χορηγήθηκε ένα ακόμα δάνειο στην Ελλάδα, συνολικού ύψους 60 εκατομμυρίων δραχμών. Το δάνειο κανονίστηκε από τις κυβερνήσεις της Γαλλίας, της Ρωσίας και της Βρετανίας και υποτίθεται ότι χορηγήθηκε προκειμένου να βοηθήσει την Ελλάδα να "χτίσει" την οικονομία της και να διαχειριστεί τα αρχικά στάδια της διακυβέρνησης.

Τα κεφάλαια κατά το μεγαλύτερο μέρος τους κατασπαταλήθηκαν για τη διατήρηση του στρατού και του Βαυαρού πρίγκιπα Όθωνα, ο οποίος έγινε βασιλιάς της Ελλάδας από τους Άγγλους. Η Ελλάδα κατάφερε να τηρήσει τις δανειακές της υποχρεώσεις μέχρι το 1843, όταν η κυβέρνηση σταμάτησε να καταβάλλει τις δόσεις της.

Μετά τη χρεοκοπία αυτή, η Ελλάδα αποκλείστηκε από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου για αρκετές δεκαετίες. Στο διάστημα αυτό, η κυβέρνηση εξαρτήθηκε από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας για τον δανεισμό της. Οι ανάγκες της κυβέρνησης ήταν στην αρχή περιορισμένες, ωστόσο σύντομα αυξήθηκαν και η Εθνική Τράπεζα της χορήγησε κεφάλαια με επιτόκια διπλάσια του διεθνούς επιτοκίου δανεισμού.

Αφού η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε σε διακανονισμό των χρεών της το 1878, οι παγκόσμιες αγορές κεφαλαίου άνοιξαν και πάλι για την Ελλάδα και οι δανειστές προθυμοποιήθηκαν αμέσως να χορηγήσουν στη χώρα κεφάλαια. Αυτός ο δανεισμός αυξήθηκε σε μη βιώσιμα επίπεδα και η κυβέρνηση προχώρησε σε στάση πληρωμών το 1893.

Το 1898 οι ξένες πιέσεις οδήγησαν την Ελλάδα να αποδεχθεί τη δημιουργία της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διαχείριση του Ελληνικού Χρέους. Αυτή η επιτροπή ήλεγχε την οικονομική πολιτική της χώρας καθώς και την είσπραξη των φόρων.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, πολλές χώρες χρεοκόπησαν καθώς η παγκόσμια οικονομία συρρικνωνόταν και εισερχόταν στη γνωστή μεγάλη ύφεση. Η Ελλάδα επέβαλε μορατόριουμ στην αποπληρωμή του ξένου χρέους της το 1932. Αυτή η χρεοκοπία διήρκεσε μέχρι το 1964, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα δηλαδή από οποιαδήποτε άλλη χρεοκοπία της χώρας.

Το δημοσίευμα καταλήγει με την επισήμανση ότι η ιστορία του ελληνικού χρηματοοικονομικού συστήματος δεν είναι ενθαρρυντική για τους επενδυτές, που ελπίζουν πως η Ελλάδα θα αποφύγει τη χρεοκοπία. Κάποιοι όμως μπορεί να παρηγορηθούν από το γεγονός ότι, αν και οι προηγούμενες χρεοκοπίες δημιούργησαν προβλήματα στις αγορές, ωστόσο το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα δεν έπαθε ποτέ μακροχρόνια ζημιά από τα γεγονότα αυτά. (News742.gr/2/10/2011)