Ανδρίτσαινα.-Koυφόπουλο. Ιδιαίτερη πατρίδα. Από τότε που έφυγα (έφηβος) οι φορές που την επισκέφτηκα ήταν λίγες. Και πάντα επίσκεψη-αστραπή. Δεν ήταν μόνο οι ρυθμοί της ζωής απαγορευτικοί για πολυήμερες διακοπές στο όμορφο κεφαλοχώρι (πρωτεύουσα) της Ολυμπίας. Είναι που γκρεμίστηκε και το πατρικό στο Κουφόπουλο από το σεισμό του ΄65. Αμαρτία είναι να πηγαίνεις στον τόπο σου και να μένεις σε ξενοδοχείο.(Κάποια στιγμή,βέβαια,θα φτιαχτεί το σπίτι,τουλάχιστον 2-3 δωμάτια, τα απαραίτητα για να μπορεί κανείς να βολευτεί, να “συγυριστεί”,που το λέμε εμείς).

Φέτος, Δεκαπενταύγουστο είμαι “κάτω”.Σχεδόν όλα είναι όπως τα άφησα ,πριν σχεδόν 40 χρόνια. Τα σπίτια πετρόχτιστα, ψηλά,με πολλά δωμάτια, χαγιάτια, κήπο, άνετα,αρχοντικά. Είναι “ευχής έργον” που οι ιδιοκτήτες τους τα κρατάνε σε καλή κατάσταση ,αναπαλαιωμένα τα περισσότερα και με όλες τις “ανέσεις” μέσα. Το Γυμνάσιο, εκεί όπως ήταν τότε, ιστορικό , αφού ήταν ένα από τα 2-3 σχολεία που ιδρύθηκαν στο ελεύθερο ελληνικό κράτος μετά την απελευθέρωση. Και φυσικά, εδώ είναι και η περίφημη Βιβλιοθήκη,δωρεά του Ανδριτσάνου Κωνσταντίνου -Αγαθόφρονος Νικολόπουλου που δώρισε (1838) την πλούσια βιβλιοθήκη του στην γενέτειρά του,όταν πέθανε στο Παρίσι .

“Θυμήθηκα” (παιδί) το διευθυντή της,τον Αγησίλαο Τσέλαλη, ερευνητής και συγγραφέας (μου έρχεται στο μυαλό ένα μυθιστόρημά του: “Πόθοι και καημοί στου Αλφειού τις όχθες”).Τον βλέπαμε με τις ώρες να κάθεται στα καφενεία στην “Τρανή Βρύση” και στου “Θωμά” και να γράφει,να γράφει ατέλειωτα κείμενα. Στο τραπέζι του, εκτός από ένα σημειωματάριο, υπήρχαν πάντα ένα πακέτο τσιγάρα και ένα καραφάκι ούζο. Λέγανε πως δεν μπορούσε να γράψει χωρίς αυτά.

 Στη βιβλιοθήκη ήμουνα από τους μόνιμους “πελάτες”. Συνήθως,αν και η βιβλιοθήκη ήταν δανειστική,δεν έδινε ο Τσέλαλης εύκολα τα βιβλία στα παιδιά δανεικά. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί.΄Ισως φοβόταν πως θα τα κατάστρεφαν (δεν ήταν οι μαθητές στο Γυμνάσιο της Ανδρίτσαινας και τα καλύτερα ...αγγελούδια). Εγώ είχα τον παππού μου,το Νικολάκη , που “καθάριζε”. Είχε τελειώσει το σχολαρχείο (“μεγάλο” σχολείο για την εποχή) και ήξερε "καλά γράμματα". ΄Ηταν και συγγενής με τον Τσέλαλη και όταν κατέβαινε από τη Λίμνα (το κτήμα) στο καφενείο του Θωμά, πιάνανε κουβέντα με τις ώρες και τα λέγανε “περί γραμμάτων” αυτός, ο Αγησίλαος Τσέλαλης και ο μπάρμπα Γιαννάκος ο Μπούτης (δικηγόρος στην Ανδρίτσαινα και κουμπάρος μας).

Του είχε δώσει “διάτα” λοιπόν, ο παππούς του Τσέλαλη να μου δίνει βιβλία ,ό,τι ζητούσα,χωρίς δεύτερη κουβέντα. Στην αρχή, ζήταγα από τον μπάρμπα Σίλο παραμύθια,τίποτα παιδικά βιβλία .Μου τα δάνειζε μετά χαράς και τη δεύτερη κιόλας μέρα τα επέστρεφα,καθαρά,προσεγμένα και φυσικά διαβασμένα. Μια εποχή,όμως, εκεί γύρω στα 12, που είχα “ξυπνήσει” και ερωτικά, κάπου είχα ακούσει για τον Μ.Καραγάτση .Μια και δυο ,πάω στη βιβλιοθήκη και ζητάω από τον Τσέλαλη “ τον “κίτρινο Φάκελο”. “Μου είπε ο παππούλης μου να μου το δώσεις να του το πάω να το διαβάσει”,τον γέλασα.

Εκείνο το μυθιστόρημα ήταν καθοριστικό για τη...λογοτεχνική μου πορεία. Σε ένα μήνα μέσα,είχα τελειώσει όλα τα έργα του Καραγάτση με την...κηδεμονική κάλυψη του παπούλη μου. Για χρόνια με είχε επηρεάσει η γραφή του λογοτέχνη (ύφος). Βέβαια,είναι ένας σεξιστής-νοσηρός συγγραφέας και δε θα έλεγα πως με εκφράζει “ιδεολογικά'.΄Ομως, η γραφή του είναι απαράμιλλη νομίζω .Αν ήταν να τους κατατάξω από άποψη ύφους τους λογοτέχνες της γενιάς του,τον Καραγάτση θα τον έβαζα δεύτερο (με πρώτο τον Καζαντζάκη. Αυτός ο Κρητίκαρος είναι “ΟΛΑ ΤΑ ΛΕΦΤΑ” της Νεοελληνικής λογοτεχνίας).

Εν πάση περιπτώσει, για άλλο ξεκίνησα να γράφω και άλλα λέω. Ας επαναφέρουμε το “όχημα”. Θα έλεγα,λοιπόν, πως σήμερα βρίσκω την Ανδρίτσαινα σχεδόν ίδια περιβαλλοντικά, όπως ήταν τη δεκαετία του ΄60,που ήμουνα παιδί, αλλά επίσης “ίδια “ δυστυχώς και στη νοοτροπία: Μια κοινωνία  άκρως συντηρητική σε όλα (ηθικά, πολιτικά, πολιτισμικά). Κι ακόμα, με το “δάκτυλο σηκωμένο” και σήμερα όπως τότε . Είχα να δω ανθρώπους εδώ και 40 χρόνια. “΄Ημουνα νιος και γέρασα”,που λένε. Μαραμένοι πρόωρα κάποιοι. Αλλά, η φθορά είναι και φυσική και αναγκαία. Το μυαλό όμως; Η συμπεριφορά; Να είναι η ίδια από τότε; ΄΄ Εφυγε ξύλο και γύρισε κούτσουρο”,που λέγαν στο χωριό.

Να έχεις να τον δεις τόσα χρόνια, να τον χαιρετάς με “άπλα καρδιά” κι εκείνος, να σε παίρνει στη γωνία συνωμοτικά και να σου κάνει το κεφάλι “καζάνι” για τον τάδε και το δείνα και τον έναν και τον άλλον, “που μια ζωή είναι τεμπέλης,που γυρίζει με μια στην Αθήνα αστεφάνωτη,που κουβάλαγε στο “Τμήμα” τη γυναίκα του με τα ”σεντόνια”,που μια ζωή ψηφίζει δεξιά, που,που....Ρε, το φελέκι μου, τί με νοιάζουν εμένα όλα αυτά και τα... υπόλοιπα; Εγώ ήρθα στον τόπο μου,που έθρεψε με τις φυσικές ομορφιές του τα παιδικά μου χρόνια ,να ξεκουραστώ,να αναπολήσω,να γίνω πάλι παιδί-έφηβος,να κάνω κουβέντα με τους “πεθαμένους” μου, να φορτίσω τις μπαταρίες μου κι από Φθινόπωρο πάλι να πάρω σβάρνα τα “ξένα”.Τί κάθεσαι τώρα και μου λες τέτοια και μου το χαλάς; Εσύ-εγώ είμαστε καλύτεροι απ΄αυτούς που κατα-κρίνεις και κατηγορείς; Και ποιους σου είπε πως δέχομαι τον δικό σου κώδικα ηθικής,τη δικιά σου αξιακή κλίμακα; Εγώ ,φίλε,δεν είμαι πια,όπως με ήξερες, αυτός που ήμουνα παιδί.΄Εμαθα να σκέφτομαι διαφορετικά πια από τον τρόπο που με δίδαξαν στη εφηβεία μου οι καθηγητές μας οι “Χαραλαμπόπουλοι”.(Τον θυμάσαι;)Είμαι "άλλος” άνθρωπος τώρα πια. Το μόνο που έχω κρατήσει στην ψυχή μου από την Ανδρίτσαινα είναι οι αθώες μνήμες των παιδικών μου χρόνων.

Γιά υτό σου λέω, Δεκαπενταύγουστο στην Ανδρίτσαινα, που είναι ένας παράδεισος. Μη μου το χαλάς, λοιπόν, πατριώτη με ανόητες και ανούσιες κουβέντες. Σε παρακαλώ!