ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ HOMO-NATURALIS.GR (17-11-2010)

ΠΡΟΣΚΛΗΤΗΡΙΟ ΝΕΚΡΩΝ ΤΗΣ ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ ΤΟΥ  ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ, 1973:                                                                                                                                           

΄Αγγελος , αγνώστων λοιπών στοιχείων .Αθάνατος!

(Κ. Τσάτσος ,ακαδημαϊκός και Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατά τα έτη 1974-1980) στο βιβλίο του «Λογοδοσία μιας ζωής»:

«Όταν έγινε το Πολυτεχνείο, ούτε πήγα επί τόπου, ούτε συγκινήθηκα. Από την πρώτη στιγμή κατάλαβα ότι αυτά τα πεζοδρομιακά ξεσπάσματα δεν κλόνιζαν την δικτατορία και ότι όπως στα χρόνια της κατοχής, υποκρύπτανε κομμουνιστικές επιδιώξεις επικίνδυνες για το μέλλον.

Έχω την συνείδηση μου ήσυχη ότι δεν συνήργησα στην κατασκευή του μύθου του Πολυτεχνείου. Λυπάμαι τα 5-6 παιδιά που σκοτώθησαν έξω και μακριά, διότι μέσα στο Πολυτεχνείο δεν σκοτώθηκε κανείς»).

                                             ****

Η φετινή επέτειος της εξέγερσης  του Πολυτεχνείου το 1973 συμπίπτει με το θάνατο του δικτάτορα Δημήτρη Ιωαννίδη ,που πέθανε στις 16 Αυγούστου 2010 σε ηλικία 87 χρόνων. Ο σφαγέας των  εξεγερμένων φοιτητών,  αμετανόητος μέχρι το τέλος της ζωής του ,υποστήριζε με πάθος,όπως και ο ...φιλόσοφος και πρόεδρος της δημοκρατίας Κων. Τσάτσος, πως οι νεκροί του Πολυτεχνείου είναι ένας μύθος, που πλάστηκε  για να ηρωοποιηθεί το κίνημα των φοιτητών  εναντίον της χούντας των συνταγματαρχών και σε καμιά περίπτωση, ισχυριζόταν, δεν έδωσε εντολή ο ίδιος στους υφισταμένους του να γίνει χρήση όπλων . Στην αίτηση για την αποφυλάκισή του αναφέρει συγκεκριμένα:

" από την ειδική δικαστική έρευνα που διενήργησε ο τότε εισαγγελέας Τσεβάς και τη σχετική ειδική έκθεση που συνέταξε και υπέβαλε,προκύπτει ότι

ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΟΥΔΕΙΣ ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ".

 Ο περίφημος αυτός  επίσημος κατάλογος των νεκρών που δίνει ο τότε εισαγγελέας Τσεβάς,που έκανε την ειδική δικαστική έρευνας περιλαμβάνει τα παρακάτω 15 ονόματα:

 Επισήμως ανακοινωθέντες νεκροί είναι οι ακόλουθοι:

1. Διομήδης Ιωάννου Κομνηνός, ετών 17, μαθητής. Εφονεύθη έξωθιτου Πολυτεχνείου περί ώρα 22.15' της 16.11.73. Βασίμως πιθανολογείται ότι δράστης του φόνου τούτου είναι ο προεκτεθείς Συνταγματάρχης.

2. Βασίλειος Παναγιώτου Φαμέλλος, ετών 26. Εφονεύθη εγγύς του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως περί ώρα 22.30' της 16.11.73, βληθείς προφανώς υπό τίνος των εκ του υπουργείου πυροβολούντων.

3. Toril Engelend, σπουδάστρια, Νορβηγίς. Εφονεύθη εις την πλατείαν Αιγύπτου περί ώρα 23.30'της 16.11.1973 παρ' αγνώστου δράστου.

4. Γεώργιος Ανδρέου Σαμούρης, σπουδαστής, ετών 22. Εφονεύθη υπ' αγνώστου εις άγνωστον σημείον εξ επαφής περί το μεσονύκτιον της 16.11.1973 και το πτώμα του μετεφέρθη και απερρίφθη εις την διασταύρωσιν των οδών Καλλιδρομίου και Ζωσιμάδων (Κατάθεσις υπ' αριθμ. 137).

5. Αλέξανδρος Ευστρατίου Σπαρτίδης, ετών 16, μαθητής. Εφονεύθη επί της οδού Κότσικα (παρόδου Πατησίων) την 10.20 ώραν της 17.11.1973, βληθείς υπό στρατιωτών εκ του κτιρίου του ΟΤΕ.

6. Μάρκος Δημητρίου Καραμάνης, ετών 23. Εφονεύθη ευρισκόμενος εις την επί της οδού Πατησίων και Αιγύπτου 1 πολυκατοικίαν την 10.30 ώραν της 17.11.1973, βληθείς ομοίως υπό στρατιωτών εκ του κτιρίου του ΟΤΕ.

7. Βασίλειος Καράκας, Τούρκος υπήκοος, ετών 43. Εφονεύθη εις την πλατείαν Αιγύπτου περί ώραν 13.00' της 17.11.1973, βληθείς εκ διερχομένου άρματος μάχης.

8. Δημήτριος Θεοφ. Θεοδώρας, ετών 6. Εφονεύθη επί της οδού Ορεινής Ταξιαρχίας Ζωγράφου περί ώραν 13.30 της 17.11.1973, βληθείς υπό στρατιώτου ευρισκομένου έμπροσθεν του Ναού του Αγίου Θεράποντος.

9. Βασιλική Φωτίου Μπεκιάρη, ετών 17. Εφονεύθη ευρισκομένη εις την ταράτσα της επί της οδού Μεταγένους 8 - Νέος Κόσμος οικίας της περί ώρα 12.30' της 17.11.1973, δεχθείσα εις την κεφαλήν της βλήμα αδέσποτον άρματος.

10. Γεώργιος Αλεξάνδρου Γεριτσίδης, ετών 48, εφοριακός υπάλληλος. Εφονεύθη ευρισκόμενος εν Ν. Λιοσίοις προς εκτέλεσιν υπηρεσίας περί ώραν 12.15' της 17.11.1973 δεχθείς ομοίως βλήμα αδέσποτον άρματος μάχης εις την κεφαλήν.

11. Νικόλαος Πέτρου Μαρκουλής, ετών 25. Εφονεύθη παρά την πλατείαν Βάθης περί ώραν 11.00'της 17.11.1973, βληθείς εκ διερχομένου άρματος μάχης.

12. Στυλιανός Αγαμ. Καραγεώργης, ετών 19, εργάτης. Ετραυματίσθη θανασίμως επί της οδού Πατησίων, έμπροσθεν του κινηματογράφου ΕΛΛΗΝΙΣ, περί ώρα 10.00'της 17.11.1973, βληθείς εκ διερχομένου άρματος και απεβίωσεν εις το ΚΑΤ την 30.11.1973.

13. Ανδρέας Στεργίου Κουμπος, ετών 63. Ετραυματίσθη σοβαρώς διερχόμενος την οδό Καποδιστρίου περί ώρα 14.00' της 18.11.1973, βληθείς εκ διερχομένου άρματος και απεβίωσε την 30.1.1974.

14. Μιχαήλ Δημήτριου Μυρογιάννης, ετών 20. Εφονεύθη εις την διασταύρωσιν των οδών Πατησίων και Στουρνάρα περί ώραν 13.30' της 18.11.73, βληθείς δια περιστρόφου εις την κεφαλήν και

15. Κυριάκος Δημητρίου Παντελάκης, ετών 45, δικηγόρος. Ετραυματίσθη σοβαρώς επί της οδού Γλάδστωνος περί ώραν 12.40' της 18.11.1973, βληθείς εκ διερχομένου επί της οδού Πατησίων άρματος και απεβίωσεν την 18.12.1973.

Είναι όμως ο επίσημος αυτός κατάλογος ο πραγματικός κατάλογος των νεκρών των ημερών της εξέγερσης του Πολυτεχνείου  ή δε θα μάθουμε ποτέ πόσοι και από ποιους σκοτώθηκαν ;

Ο «κατάλογος Τσεβά» σε καμιά περίπτωση δεν είναι πλήρης. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τους λόγους, αντικειμενικούς ή όχι, που ο εν λόγω εισαγγελέας  δεν κατάφερε με την έρευνά του να βρει τον πραγματικό αριθμό των νεκρών και να τους ταυτοποιήσει Αλλά ούτε και άλλες, δημοσιογραφικές κυρίως ,έρευνες, κατάφεραν να συμπεριλάβουν στις λίστες τους ΟΛΟΥΣ τους νεκρούς.

Σε μια  άλλη  έρευνα για το Πολυτεχνείο που  πραγματοποιήθηκε το 2003 από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, για τον ακριβή αριθμό των θυμάτων από την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την  παρουσίασε το περιοδικό Ταχυδρόμος, οι επώνυμοι νεκροί ανέρχονται σε 23, ενώ υπάρχουν και άλλοι 16 των οποίων τα στοιχεία παραμένουν άγνωστα. Στην έρευνα του διευθυντή του Ιδρύματος Λεωνίδα Καλλιβρετάκη γίνεται για πρώτη φορά προσπάθεια καταγραφής του χώρου και των συνθηκών κάτω από τις οποίες έχασαν τη ζωή τους τα θύματα της εξέγερσης.(Οι πρώτες ,δημοσιογραφικές, προσπάθειες για την καταγραφή των γεγονότων μιλούσαν για 59 νεκρούς ή και 79 θύματα, με βάση τον κατάλογο Γεωργούλα).

Σύμφωνα μ’ αυτή την έρευνα Καλλιβρετάκη  οι νεκροί είναι οι εξής:

16 Νοεμβρίου 1973

1. Σπυρίδων Κοντομάρης (ετών 57, 20.30)

2. Διομίδης Κομνηνός (ετών 17, 21.30)

3. Σωκράτης Μιχαήλ (ετών 57, μεταξύ 22.30 & 23.00)

4. Βασίλειος Φάμελλος (ετών 26, 23.30)

5. Torill Engeland Magrette (ετών 22, 23.30)

6. Γεώργιος Σαμούρης (ετών 22, 24.00)

7. Δημήτριος Κυριακόπουλος (βραδυνή ώρα – κατέληξε 19/11/73)

8. Σπύρος Μαρίνος (Γεωργαράς) (ετών 35, βραδυνή ώρα)

17 Νοεμβρίου 1973

9. Νικόλαος Μαρκούλης (ετών 24 , πρωινή ώρα, κατέληξε 19/11/73)

10. Αικατερίνη Αργυροπούλου (ετών 76, 10.00, κατέληξε Μάιο ’74)

11. Στυλιανός Καραγεωργής (ετών 19, 10.15)

12. Μάρκος Καραμανής (ετών 23, 10.30)

13. Αλέξανδρος Σπαρτίδης (ετών 16, 10.30-11.00)

14. Δημήτριος Παπαϊωάννου (ετών 60, 11.30)

15. Γεώργιος Γερτζίδης (ετών 48, 11.30)

16. Βασιλική Μπεκιάρη (ετών 17, 12.00)

17. Δημήτρης Θεοδωράς (ετών 5 1/2, 13.00)

18. Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας (ετών 43, 13.00)

18 Νοεμβρίου 1973

19. Αλέξανδρος Παπαθανασίου (ετών 59, 10.00)

20. Ανδρέας Κούμπος (ετών 63, 11.00, κατέληξε στις 30/1/1974)

21. Μιχαήλ Μυρογιάννης (ετών 20, 12.00)

22. Κυριάκος Παντελεάκης (ετών 43, 12.00-12.30)

23. Ευστάθιος Κολινιάτης (κατέληξε στις 21/11/73)

Μια ακόμα μαρτυρία από τον χειριστή του τανκ που εισέβαλε στο Πολυτεχνείο, Ανδρέα Σκευοφύλακα :

«H καγκελόπορτα έπεσε αμέσως. Πίσω από τη σιδερένια πύλη ήταν σταθμευμένο το Μερσεντές το οποίο είχαν βάλει εκεί οι φοιτητές για να φράξουν την είσοδο. Το έκανα αλοιφή. H αριστερή ερπύστρια το έλιωσε. Με το που έπεσε η πύλη του Πολυτεχνείου εισέβαλαν οι αστυνομικοί για να συλλάβουν τους φοιτητές. Λίγο αργότερα κατέβηκα και εγώ από το άρμα και μπήκα στον χώρο του Πολυτεχνείου. Δεν υπήρχε νεκρός. Θα μπορούσε όμως και να υπάρχουν νεκροί».

Για το θέμα αυτό, παραθέτουμε στη συνέχεια  ένα απόσπασμα από τη «ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ» του ιστορικού Νίκου Αδαμόπουλου. Κι από αυτή την πηγή, σχηματίζουμε την άποψη πως είναι αδύνατον, ειδικά σήμερα, να γνωρίζουμε τον πραγματικό αριθμό των νεκρών της τριήμερης εξέγερσης του Πολυτεχνείου και τα στοιχεία της ταυτότητά τους. Είναι επίσης αδύνατο,αλλά προπαντός αδιάφορο,να διερευνηθεί αν η εξέγερση του Πολυτεχνείου βάφτηκε με το αίμα εκείνων που ήταν μέσα στο Πολυτεχνείο ή έξω απ΄αυτό. Το συγκεκριμένο δίλημμα,όχι μόνο είναι αποπροσανατολιστικό, αλλά αμαυρώνει τη μνήμη των "νεκρών του Πολυτεχνείου".

………………………………………………………………………………………

«Η εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 με βρήκε ντυμένο στο χακί. Ένα περίπου χρόνο νωρίτερα, τον Οκτώβριο του 1972 (φοιτητής τότε στο ιστορικό και αρχαιολογικό τμήμα της φιλοσοφικής Αθηνών), ο αλήστου μνήμης καθηγητής των Λατινικών της Φιλοσοφικής Αθηνών Κωνσταντίνος Ηλιόπουλος, μου είχε θέσει ωμά το εκβιαστικό δίλημμα: ‘Ή φεύγεις για φαντάρος και γλιτώνεις τη διαγραφή  ή μένεις και αποβάλεσαι διαπαντός από τη σχολή».

Η κόντρα με τους χουντικούς καθηγητές της σχολής, και ειδικά με τον Ηλιόπουλο και τον  Καρμίρη, είχε κορυφωθεί  το προηγούμενο έτος, όταν ως εκπρόσωποι του…εαυτού μας, ο γράφων και ο φίλος και συμφοιτητής Γιάννης Ζαπάντης, κάναμε έγγραφη αναφορά στον κοσμήτορα της σχολής και ζητούσαμε να επιτραπεί η μεταφορά μεταφερομένου μαθήματος, που δεν ίσχυε τότε. Ηλιόπουλος και Καρμίρης, μόλις διάβασαν την αναφορά, έγιναν έξαλλοι. Μας κάλεσαν και τους δυο στο γραφείο και μας παίδεψαν πάνω από δύο ώρες.: «… Ποιος σας υποκινεί, πόσοι άλλοι συμμετείχαν στην οργάνωση, πότε ιδρύθηκε…»,κανονική ανάκριση, δηλαδή. Μάταια προσπαθούσαμε να τους πείσουμε πως η πρωτοβουλία να συντάξουμε και να στείλουμε την αναφορά-αίτηση ήταν αποκλειστικά δικιά μας, γιατί κινδυνεύαμε να χάσουμε χρονιά εξαιτίας των λατινικών, μάθημα που το είχαμε μεταφερόμενο. Ανένδοτοι εκείνοι, να είναι σίγουροι πως είμαστε ταραχοποιοί και πίσω μας κρύβονταν «κουμμούνια», ζητούσαν, μάλιστα, να τους κατονομάσουμε.

Βέβαια, δεν ήταν μόνο η «απαράδεκτη» σε ύφος και υπονοούμενα αναφορά-αίτηση, που έκανε «Τούρκους» τους αποδέκτες της, όπως το ακόλουθο απόσπασμά της : «…Η μη μεταφορά μεταφερομένου μαθήματος ισοδυναμεί με καταδίκη εκατοντάδων φοιτητών και είναι μια απόφαση, που έχει σκοπό να «στείλει σπίτια τους» εκείνους ακριβώς τους φοιτητές, που σε δύσκολες εποχές τολμούν να αντιστέκονται σε προειλημμένες αποφάσεις, που λαμβάνονται ερήμην εκείνων που τους αφορούν»). ΄Ηταν πρωτίστως ο φάκελος από τη αστυνομία της Ανδρίτσαινας που έγραφε πως «..ο εν λόγω φαίνεται να εμφορήται από την κομμουνιστικήν ιδεολογίαν,…και παρά το νεαρόν της ηλικίας του, συνχρωτίζεται (sic)  καθημερινώς με τον γνωστόν κομμουνιστήν Παναγιώτην Κορκολήν…» .

΄Ετσι, όταν τέθηκε το δίλημμα-απειλή από τον Ηλιόπουλο να πάω φαντάρος ή να χάσω τη φοιτητική μου  ιδιότητα, δε χρειάστηκε και πολλή σκέψη . Τον Οκτώβριο του 1972, παρουσιάστηκα στην Κόρινθο με την 104 ΕΣΟ, όπου πήρα την ειδικότητα «Γραφεύς-Ανιχνευτής-επισημαντής ΑΡΒΧΠ"(ατομικο-ραδιο-βιοχημικός πόλεμος) και πάραυτα με  εξαπόστειλαν  «κωλοφάνταρο» στο 502 τάγμα εκστρατείας στη Νάουσα (το τάγμα που λίγο μετά  στάλθηκε στην Κύπρο κατά την εισβολή των Τούρκων το 1974 και πολλοί  από τη «σειρά» μου ,από την 105 και την 106 ΕΣΟ, σκοτώθηκαν στις πολεμικές εκείνες επιχειρήσεις).

΄Εμεινα στο τάγμα σχεδόν ένα χρόνο . Για καλή μου τύχη,  στα Λευκάδια Ημαθίας υπηρετούσε αξιωματικός ο αδελφός του «κολλητού» μου Γιάννη Ζαπάντη, γνωστός  του  λοχαγού Κωστόπουλου, επικεφαλής του  Α2 γραφείου του Τάγματος. Ο Ζαπάντης, όντως, δε με γέλασε, όταν μου υποσχέθηκε πως  θα μεσολαβούσε, για να μου «φτιάξουν τα φρονήματα» και να μπορέσω να πάρω μετάθεση  στην Αττική. Το πε και το κανε. Ο Κωστόπουλος με «καθάρισε», μου έδωκε συμβουλές «να αλλάξεις μυαλά,να  πάψεις να είσαι παλιοκουμμούνι, μη με εκθέσεις κάτω...»  και με έστειλε με μετάθεση στην Αθήνα .

Ο Νοέμβρης του 1973,που άρχισαν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, με βρήκε στη νέα μου θέση, στο ΤΑΕΔ (Τάγμα Αρχηγείου Ενόπλων Δυνάμεων). Στο ΑΕΔ, αλλά στο σώμα της Αεροπορίας ,είχε μετατεθεί πάλι με το «βύσμα» του αδελφού του και ο Γιάννης ο Ζαπάντης. Με το Γιάννη δεν είμαστε απλά φίλοι. Είμαστε «αχώριστοι», «μια ψυχή» .Στο ΑΕΔ για πότε …συσκεφτήκαμε για πότε το συναποφασίσαμε, φτιάξαμε οι δυο μας «οργάνωση» και πιάσαμε αμέσως «δουλειά». ΄Οταν εγώ ήμουνα σκοπιά στο διάδρομο («γερμανικό»),εκείνος φρόντιζε να μπαίνει «περιπολία» και για δυο ολόκληρες ώρες  «ξεσκονίζαμε» το Αρχείο στον 5^ο όροφο του ΑΕΔ, για να μαζεύουμε απόρρητα στοιχεία, ειδικά για όσους,  τα κατά τόπους αστυνομικά τμήματα,θεωρούσαν «επικίνδυνους αντιφρονούντες» και έστελναν αναφορές στο  «Γραφείο Ασφαλείας» του ΑΕΔ, στο οποίο προϊστατο τότε ο Σπηλιόπουλος, «Ο κουτσός Αντί»,όπως τον λέγαμε, αφού διάβαζε τις αναφορές, τις έστελνε στο "Αρχείο", που ήταν μεν κλειδωμένο, αλλά εύκολα μπορούσε κανείς, αν ήταν σκοπιά στο διάδρομο, να πάρει το κλειδί από το γραφείο του υπασπιστή του αρχηγού, όπου φυλάγονταν  τα κλειδιά  και να «αλωνίσει» στο Αρχείο. ΄Ετσι ,μαθαίναμε  ονόματα  υπόπτων , διευθύνσεις τους , τηλέφωνά τους, αν είχαν, και ανάλογα  οι …«ανώνυμοι  αγωνιστές», τους ειδοποιούσαμε πως είχαν μπει στο στόχαστρο και να λάβουν τα μέτρα τους.

Το απόγευμα της 16^ης Νοέμβρη ημέρα Παρασκευή, φρόντισα να πάρω «διανυκτέρευση» και από τις 5 η ώρα  ξεκινήσαμε με την Μπέτη  (πρώην σύζυγό μου, φοιτήτρια τότε της Νομικής) και με μια άλλη συμφοιτήτριά της για το Πολυτεχνείο. Η Πατησίων αδιάβατη από κόσμο,με το ζόρι καταφέραμε και φτάσαμε κοντά στην πύλη. Από το πρωί, στο κτίριο,είχαν μπει σε λειτουργία οι πομποί του ραδιοφωνικού σταθμού, οι οποίοι μετέφεραν το μήνυμα του αγώνα σε όλη την Αθήνα,που παρακολουθεούσε με «κομμένη την ανάσα» τα γεγονότα. ΄Ηδη από τις 9 το πρωί, όπως μας είπανε  άλλα παιδιά, είχαν στηθεί   οδοφράγματα και στην Πανεπιστημίου και στη Σταδίου είχαν αρχίσει να σχηματίζονται διαδηλώσεις. Μάλιστα, από το μεσημέρι, επιτροπή των αγροτών από τα Μέγαρα, που είχαν ξεσηκωθεί για τις  απαλλοτριώσεις της γης τους ,φτάνουν στο Πολυτεχνείο και παρακαλούν τη συντονιστική επιτροπή να μεταδώσει το ακόλουθο μήνυμα: «Ο λαός των Μεγάρων στέκεται και υπόσχεται να αγωνιστεί στο πλευρό του φοιτητικού και εργαζόμενου λαού… Ο αγώνας είναι κοινός… Δεν είναι μόνο για την πόλη των Μεγάρων ή το Πολυτεχνείο… Είναι για την Ελλάδα. Για το λαό της που θέλει να καθορίσει τη ζωή του. Να πορευτεί στο δρόμο της προκοπής. Βασική προϋπόθεση, η ανατροπή της δικτατορίας και η αποκατάσταση της δημοκρατίας».Την ίδια στιγμή ,οι συγκεντρωμένοι έξω από το Πολυτεχνείο τραγουδάνε το «πότε θα κάνει ξαστεριά».

Κατά τις 7, στο οδόστρωμα της Πατησίων,όσο έπιανε το μάτι μας, γινόταν χαμός. Μια ομάδα από 40-50  συγκεντρωμένους αποφασίζουμε να μπούμε στην πορεία και να ενισχύσουμε τις γραμμές των διαδηλωτών που κατευθύνονταν από την Ομόνοια στο Πολυτεχνείο. Δεν είχαμε προφτάσει οι τρεις μας να περπατήσουμε με τη διαδήλωση ούτε 100 μέτρα και εμφανίζονται τα τεθωρακισμένα της Αστυνομίας . Γύρω μας αρχίζουν να σφυρίζουν οι πρώτες σφαίρες. Τα χάνουμε, η συμφοιτήτρια της Μπέτης βάζει τα κλάματα, την πιάνει κάτι σαν υστερία. Η Μπέττυ επίσης τρέμει, δεν περιμέναμε  τέτοια εξέλιξη. Μπροστά μας καμιά 50αριά διαδηλωτές, σπάζουν τη γραμμή και φεύγουν κατά την Κάνιγγος. Τους ακολουθούμε. Στην πλατεία, ένας διαδηλωτής, κλαίγοντας, λέει πως  στη Σόλωνος,  στην Αριστοτέλους, στην Αλεξάνδρας, στην πλατεία Αμερικής γίνονται μάχες σώμα με σώμα, πως υπάρχουν νεκροί και πλήθος τραυματιών και μας συμβουλεύει να ανέβουμε την Ακαδημίας προς Σύνταγμα, όπου τα πράγματα ήταν καλύτερα.

Γύρω στις 9.30 είμαστε στην Ιπποκράτους 15, έξω από τη φοιτητική λέσχη και από ένα ραδιόφωνο ακούμε την ανακοίνωση της Αστυνομίας, που απαγόρευε  την κυκλοφορία στο κέντρο της Αθήνας «μέχρι νεωτέρας διαταγής».  Ο ραδιοσταθμός του Πολυτεχνείου καλεί τον κόσμο να μη φύγει και να κυκλώσει το πολυτεχνείο. Οι τρεις μας, χέρι-χέρι, κατηφορίζουμε πάλι την Ακαδημίας και φτάνουμε στην Πατησίων.  Οι αύρες έχουν κυκλώσει το κτίριο, τα δακρυγόνα, πέφτουν βροχή και μας πνίγουν. Δεν μπορείς να πάρεις ανάσα και οι κρότοι από τους πυροβολισμούς παγώνουν το αίμα. Κάποιος μας δίνει βαζελίνη και nivea,αλλά τα μάτια καίνε,τα δάκρυα στραβώνουν, το πρόσωπο και λαιμός φλέγονται,καμιά ανακούφιση, καμιά  σωτηρία. Ξαναγυρίζουμε Κάνιγγος και ανηφορίζουμε την Ακαδημίας για άλλη μια φορά. Τα πόδια ασήκωτα, λυγίζουν και το κλάμα των κοριτσιών δίπλα, μου κόβει  τα ανάκαρα.

Φτάνουμε στη Λυρική και βλέπουμε μέσα κόσμο. Μπαίνουμε χωρίς δεύτερη σκέψη και αναζητούμε κάπου νερό. Οι τουαλέτες φίσκα από τον κόσμο, πού να μπεις. Οι απέξω φωνάζουμε να αφήσουν τις βρύσες ανοιχτές να τρέξει το νερό στο πάτωμα ,να κυλιστούμε πάνω του. Πίσω μας κάποιοι φωνάζουν να ανοίξουμε δρόμο, φέρνουν στην τουαλέτα έναν που έχει φάει σφαίρες στην κοιλιά  και είναι ανάγκη να του βρέξουν το πρόσωπο. Τον αποθέτουν πάνω στα βρεγμένο τσιμέντο, ένας φέρνει νερό με τη φούχτα και του ρίχνει στο μέτωπο. Τον κοιτάζω με τρόμο, έτσι όπως είναι κατακίτρινος, σαν πεθαμένος. Είναι ένα παιδί σαν κι εμάς, δεν κουνιέται, δε φαίνεται καν να αναπνέει και το αίμα  τρέχει ασταμάτητα στο πάτωμα και κοκινίζουν τα απόνερα. «΄Αγγελο τον λένε» ,ψιθυρίζει κάποιος, «τον χτύπησαν μπάτσοι με αυτόματα δίπλα στην Όπερα» . Τα κορίτσια δεν αντέχουν το θέαμα και τσιρίζουν υστερικά. Τις πάω έξω στην είσοδο και ξαναγυρίζω στην τουαλέτα. Μια κυρία που λέει πως είναι μαία, πιάνει το σφυγμό του παλικαριού . «΄Εχει πεθάνει»,μουρμουρίζει  και ξεσπάει σε λυγμούς.  ΄Ολοι από πάνω του κλαίμε, άλλος σπαράζει βουβά, άλλος με ουρλιαχτά".

Κανείς, πάντως, δεν έμεινε που να μην κλάψει εκείνη τη νύχτα στη Λυρική για τον ΄Αγγελο,που σκοτώθηκε από τους μπάτσους, ημέρα Παρασκευή,στις 16 Νοέμβρη 1973,στη στοά  ΟΠΕΡΑ της Ακαδημίας, λίγο πριν τα μεσάνυχτα,ξημερώνοντας 17 ΝΟΕΜΒΕΗ 1973.