Ο ένας μετά τον άλλον φεύγουν από τη ζωή και οι τελευταίοι εναπομείναντες Έλληνες Εβραίοι που επέζησαν των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης. Σε ηλικία 86 ετών, ο Βενιαμίν Καπόν άφησε σήμερα την τελευταία του πνοή στη Θεσσαλονίκη.

Ο Βενιαμίν Καπόν, ανήλικος ακόμη, μεταφέρθηκε με τρένο μαζί με τους γονείς και τις δύο αδερφές του στο Άουσβιτς - Μπίρκεναου, ενώ στη συνέχεια οδηγήθηκε σε αρκετά ακόμη στρατόπεδα συγκέντρωσης. Εκεί έγινε ο αριθμός 182486. Τον Απρίλιο του 1945 τον απελευθέρωσαν οι 'Αγγλοι στρατιώτες από το Μπέργκεν Μπέλσεν.

"Ο Βενιαμίν Καπόν ήταν πάντα έτοιμος να σταθεί στους νεώτερους και να συζητήσει προσφέροντας τις πολύτιμες εμπειρίες του, ακόμη και όταν καλούνταν να αφηγηθεί τα τραυματικά βιώματα του Ολοκαυτώματος", δήλωσε ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Δαυίδ Σαλτιέλ, εκφράζοντας τη βαθύτατη θλίψη του.

Σύμφωνα με στοιχεία από την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης αυτή τη στιγμή παραμένουν εν ζωή δεκατέσσερις επιζώντες του στρατοπέδου Άουσβιτς - Μπίρκεναου και δέκα επιζώντες του Μπέργκεν Μπέλσεν.

Οι 'Ελληνες Εβραίοι πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ανέρχονταν σε πάνω από 77.000 άτομα και συγκροτούσαν 25 συμπαγείς θρησκευτικές κοινότητες σε όλη την Ελλάδα, από τις οποίες μεγαλύτερη ήταν αυτή της Θεσσαλονίκης με 56.000 άτομα.

Οι διωγμοί εναντίον των Εβραίων της θεσσαλονίκης ξεκίνησαν από την Πλατεία Ελευθερίας τον Ιούλιο του 1942. Μέχρι τον Αύγουστο του 1943 με 19 σιδηροδρομικές αποστολές οδηγήθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου έγινε η εξόντωσή τους.

  Σήμερα, εδώ στη Σουηδία, πληροφορήθηκα το θάνατο του Βενιαμίν Καπόν. Αν ήμουν κάτω, θα πήγαινα στη Θεσσαλονίκη  να αφήσω ένα τριαντάφυλλο στον τάφο του νεκρού ήρωα.  Το έκανα πολλές φορές παλιότερα, όταν ήμουν στην πατρίδα και μάθαινα για το θάνατο ενός επιζώντος ΄Ελληνα Εβραίου του Ολοκαυτώματος. ΄Ηταν μια υπόσχεση του ιστορικού στην Ιστορία .   Αλλά, σήμερα δεν είμαι κάτω ,δε θα πάω.  Θα καταθέσω, όμως, σ΄αυτό το κείμενο τα συναισθήματα που με πλημμυρίζουν, γράφοντας αυτές τις γραμμές και θα ανανεώσω έναν όρκο που έδωσα  πολύ-πολύ  καιρό πριν.

 Χτες εδώ στο  Homo-Naturalis.gr δημοσίευσα   και σχολίασα,  ακριβώς  κάτω από αυτό το κείμενο,  τις  φρικιαστικές σκηνές   με τους   Χρυσαυγίτες -Νεο-Ναζί   να  ορκίζονται στις τελετές τους  πως ...   σκοτώνουν τον Εβραίο που κρύβουν  μέσα τους! Σήμερα, διαβάζω την είδηση του θανάτου του Εβραίου της Θεσσαλονίκης Βενιαμίν Καπόν   και ξαναφέρνω στη μνήμη μου την Ιστορία. ΄Οχι αυτή που μελετώ και "υπηρετώ", αλλά αυτή που βίωσα, όταν παλιότερα κατέγραφα τις μνήμες από επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος  Εβραίους.  Μια φράση και ένας όρκος  με σημάδεψαν για πάντα από εκείνη την περίοδο μέχρι σήμερα.  Και ο όρκος εκείνος  με κυνηγάει από τότε, έγινε ο χειρότερος εφιάλτης μου .Και ήταν πολλές οι νύχτες, που  δεν μπόρεσα να  κλείσω μάτι, όταν ηχούσε στα αυτιά μου σαν τον  χτύπο τεράστιας, αλλόκοτης καμπάνας.

 ΄Οταν κατέγραφα εκείνα τα βιώματα κάποιων επιζώντων από το Ολοκαύτωμα, ομολογώ πως δεν  μπορούσα ποτέ να  φορέσω τη  "σιδερένια πανοπλία"  του  ιστορικού και να μείνω αλώβητος από τις επιθέσεις των αφηγητών στο συναισθηματικό μου κόσμο. Η φόρτιση, θετική ή αρνητική , λένε, είναι ο χειρότερος σύμβουλος του ιστορικού. Η ψυχρή, ανεξάρτητη, "αδιάφορη" ματιά στα γεγονότα, είναι η καλύτερη "συνταγή"  για να "γράφεις"  ιστορία.

Σχεδόν τα είχα καταφέρει μέχρι τότε, να μένω ανεπηρέαστος και από τα ιστορικά δρώμενα και από τα ιστορικά πρόσωπα, ειδικά όταν είχα την τύχη να τα περιγράφω, να τα καταγράφω και να τα κρίνω με τη μοναδική εμπειρία της ιστορικής αποκλειστικότητας. Με τους Εβραίους αφηγητές, όμως, έσπασε αυτός ο κανόνας .

 
΄Ηταν τότε που  για πρώτη φορά ανακάλυψα τη σπουδαιότητα της Ιστορικής Δημοσιογραφίας, της οποίας ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα, όπως έχουμε αναπτύξει στην "Εισαγωγή", είναι  η  συναισθηματική προσέγγιση των γεγονότων και των προσώπων.  Τότε, λοιπόν, σ΄εκείνες τις διηγήσεις,θυμάμαι πως δεν είδα κανέναν από τους αφηγητές  να μην αναλύεται σε δάκρυα, όσο γύριζε πίσω το "ρολόγι της ιστορίας"  και με "κοινωνούσε" από  τις συγκλονιστικές και συνάμα φρικιαστικές εμπειρίες-αλήθειες των παθών του. Κάποιοι,σταματούσαν στη μέση τη διήγηση απρόσμενα  και   έκλαιγαν γοερά, με λυγμούς. Κάποιοι, μόλις ολοκλήρωναν την εξιστόρηση,  ξεσπούσαν κι αυτοί , αλλά με  βουβό,υπόκωφο κλάμα. Κανείς, πάντως, δε  θυμάμαι να μην "έσπασε", να μη  θρήνησε, να μη μοιρολόγησε.

Κι όταν μια φορά τόλμησα να ρωτήσω κάποιον από  εκείνους τους γέροντες,  αν ο θρήνος ήταν μνημόσυνο στους νεκρούς ή πόνος και φρίκη από την ανάμνηση της τραγωδίας, "όχι",  μου είπε, "ούτε το ένα ούτε το άλλο. Είναι οργή. ΄Οχι για τους Ναζί. Για τους ομοεθνείς μου σήμερα.  Δεν εκδικήθηκαν το αίμα των εκατομμυρίων νεκρών μας, δε τους δικαίωσαν"!  -Δηλαδή;  Τόλμησα να ρωτήσω. -Τί θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερο; "Δεν εξάλειψαν  την κατάρα του Ναζισμού  από προσώπου γης" , απάντησε. "Δε θα έπρεπε στις μέρες μας   τέτοιο φρικιαστικό φαινόμενο  να ζει ούτε σαν υποψία ,παρά μόνο ως ιστορική μνήμη "!

 Βλέπω τις φρικιαστικές σκηνές της ορκωμοσίας των Νεο-Ναζί στο βίντεο και ακούω τη φράση του Χρυσαυγίτη  "να σκοτώσουμε τον Εβραίο"  και φρίττω. Αναθυμιέμαι πάλι την πικρή κουβέντα του γέροντα ,που επέζησε της φρίκης του Ολοκαυτώματος   και  σκέφτομαι ακόμα πως όσο ζω, οφείλω ως ιστορικός να κρατήσω τον όρκο που του είχα δώσει τότε :- Η Ιστορία θα δικαιώσει τα εκατομμύρια θύματα του Ναζισμού. Στο υπόσχομαι. Είναι χρέος της. Αυτή θα αναλάβει το έργο που δεν έφεραν σε πέρας οι ομοεθνείς σου.

 Αυτό τον όρκο ανανεώνω σήμερα, ξαναβλέποντας το βίνετο της ορκωμοσίας  των Νεο-Ναζί, ενώ διαβάζω παράλληλα  για το θάνατο του Βενιαμίν Καπόν.

                     ΔΕ ΛΗΣΜΟΝΟΥΜΕ ΟΥΤΕ ΣΥΓΧΩΡΟΥΜΕ.